АРДАҚ НҰРҒАЗЫ ТУРАЛЫ

Қанат Омар

Ардақ Нұрғазы – асқақ әдебиетті сүйетін қауымға Қазақстаннан тыс жерлерде де бұрыннан танымал тұлға. Оның ғажайып өлеңдері Ресей, Қытай, Еуропа елдері мен АҚШ-та дәйексөз ретінде келтіріліп, белсенді түрде баспаға шығып, зерттелуде. Ақын ең алдымен қазақ поэзиясының модернистік бағытының жарқын ізбасары ретінде белгілі. Оған қоса, ол біртумалық және ымырасыздық қасиеттері үшін кеңестік кезеңде қыспаққа ұшыраған Мағжан Жұмабаевтың әдебиеттегі мұрагері ретінде қарастырылады.  

Менің ойымша, Ардақтың поэтикалық тілінің құрылымында жанкешті Ұлы Дала поэзиясының батыл екпіні және жанға бататын күйзелістері мен қарапайым әрі шынайы сөйлеуге тырысуымен ерекшеленетін қазіргі әлем поэзиясының әуені бір арнаға тоғысып жатыр. Қытайдың санғасырлық дәстүрі де Нұрғазы поэтикасы үшін маңызды екенін ерекше атап өткен жөн.

Ардақ өлеңдерінің әлем тілдеріндегі аздаған аудармаларының негізінде еуропалық әдеби сыншылар оның мәтіндерінде ертеңгі қазақ поэзиясының дәні жасырылған деген ойларын білдіріп жатыр. Олар оны болашақ қазақ әдебиетінің іргетасын қалаушы ретінде көреді және мен олармен келісуге дайынмын. Бүгінгі таңда жас авторлардың Ардақты оларға еуропалық және солтүстік америкалық модернистерді таныстырған ұстаз ретінде де құрметтеуі тегін емес, себебі оның аудармаларының арқасында Томас Элиот пен Эзра Паунд қазақ тілінде сөйлей бастады!